Vorig jaar rond deze tijd hakten wij de knoop door. We gaan in de zomer van 2016 naar Cuba! We zijn gelijk maar 4 weken gegaan, als je gaat kun je het beter goed doen toch? Toen kreeg ik al her en der te horen dat we al ‘te laat’ zouden zijn, want Cuba was al hélemaal anders. Is dat wel zo? Ik zal het beeld schetsen voor je.

Het is net bekend geworden, Fidel Castro is op 90-jarige leeftijd op 25 november 2016 in de avond overleden. Zijn gezondheid was al jaren erg broos en in 2008 heeft zijn broer Raúl Castro het presidentschap overgenomen. Zullen er nu hervormingen plaatsvinden?

Oldtimers, paard en wagen en bicitaxi’s

De vervoersmiddelen in Cuba zijn oud of stammen uit de oertijd. De oude Lada’s en Chevrolets worden veelvuldig gebruikt als eigen vervoersmiddel of doen dienst als taxi. Daarnaast horen paard en wagen ook nog bij het huidige straatbeeld. Soms rijdt er een nieuwe auto tussen, die of gevuld is met toeristen, of gehuurd wordt door een Cubaan die als taxichauffeur werkt. Een dikke Mercedes heb ik trouwens ook gezien, geïmporteerd door een rijke Cubaan die nu in Amerika woont. Blijkbaar kan dat dan weer wel. Het vervoer is nog steeds een groot probleem in Cuba en je zal dan ook veel lifters langs de weg zien seinen met flappen geld. Er zijn dus nog genoeg oude auto’s te zien, maar het zou natuurlijk ook veel fijner voor de Cubanen zijn als zij ook eens een nieuwe auto zouden kunnen kopen. Helaas zit dat er voorlopig echt niet in.

Hoe zit dat met eten en drinken?

Gelukkig kan men op Cuba veel zelf verbouwen en groeit er om de paar meter bijna iets eetbaars. Op het ene moment zie je een bananenplant en in het volgende straatje hangen rijpe mango’s aan de boom. De avocado’s die ik heb gegeten zijn de beste avocado’s ooit. Heerlijk zacht en vol van smaak. Iemand vertelde mij dat er nu zelfs Coca-Cola te koop was in Cuba. Ik heb echter alleen enkele keren Pepsi of Fanta gezien, maar zou dit je beeld van Cuba dan veranderen, nu er Pepsi Cola te koop is? Nou, bij mij niet en die Coca-Cola zal vast wel in Varadero geweest zijn. Ik dronk maar al te graag TuKola, de Cubaanse variant van Cola 😉 Het eten is erg lekker, als je bedenkt dat er weinig ingrediënten in het land zijn om mee te koken.

Onze ontbijtjes bestonden uit ei, brood en fruit. Mijn broer was 2 jaar geleden in Cuba en hij vertelde dat hij rijst met bonen als ontbijt kreeg. Brood heeft hij een enkele keer gehad, maar dat was toen erg schaars. Naar mijn inziens is het alleen maar positief dat er veel producten op de markt zijn en dat mensen deze ook zelf kunnen gaan verkopen. De schappen van de staatswinkels waren nou niet gevuld met veel producten. Rijen tomatensaus, sapjes en dat was het wel zo’n beetje.

Druk met toeristen?

De toeristendrukte? Daar heb ik wel veel van gemerkt. Het dorpje Viñales is omgetoverd tot 1 groot toeristendorp waarbij elk huis wel in ieder geval 1 kamer verhuurd. In Trinidad waren alle excursies voor de hele week volgeboekt toen ik er was en de enige oplossing zou een taxi zijn om naar Topes de Collantes te gaan.

Steeds meer naar het oosten werd het rustiger en verdween het ‘massatoerisme’ (al is daar nog geen sprake van in Cuba). De meeste groepsreizen eindigen in Trinidad en keren dan weer terug naar Havana. Dus mijn antwoord is eigenlijk: Nee, het valt echt reuze mee qua drukte. Ik was er in augustus, wanneer heel Europa zo’n beetje op vakantie gaat. Cuba is ook helemaal niet ingesteld op veel toeristen. Het openbaar vervoer is schaars en de bussen voor toeristen zitten vrijwel helemaal vol.

Het is dan ook aan te raden om je bustickets vooraf via het internet te regelen! Anders ben je afhankelijk van dure taxi’s of collectivo’s die alleen rijden als ze vol zitten.

Modernisering: internet en luxeproducten

Toeristen gaan naar Cuba voor het authentieke Cuba met zijn oldtimers, sigaarrokende Cubanen op het stoepje en met de huifkar van A naar B gebracht worden. Dit is er nog steeds, maar internet is in opkomst! Heel fijn voor de Cubanen natuurlijk, want het is natuurlijk heel gek dat zij nauwelijks toegang tot het internet hebben. Wi-Fi is er tegenwoordig op heel veel pleintjes in de stad en mensen bezitten ook de CUC (valuta voor luxeproducten). Deze CUCs verkrijgt men door eigen (zwarte) handel, verhuren van casa’s, geld van familieleden uit het buitenland en het runnen van een eigen zaakje zoals een restaurant.

Zeep en pennen zijn in de stad eigenlijk niet meer schaars zoals vroeger. Een blok zeep heb ik gezien voor 0,70 CUC en ik kreeg eigenlijk altijd zeep in casa’s. De ‘rijke’ Cubanen met inkomsten vanuit het toerisme kunnen dit prima betalen. Kom je wat meer op het platteland, dan valt het je op dat het er een stuk armer is. Alle producten worden afgeregend met CUP (lokale valuta) en mensen zijn veel blijer met schaarse producten. Zeep en kleding wordt gewaardeerd, maar pas op. Vrijwel altijd wordt nog om geld gevraagd. Ik heb dit echter nooit gegeven, want dat vind ik te ver gaan. Dat lost namelijk de problemen niet op.

Onder het bewind van Raúl Castro mogen de Cubanen al veel meer dan voorheen, zoals een eigen zaak starten. Toch is iedereen meer fan van Fidel Castro en staat hij bekend als de held van Cuba. De start van het communisme in Cuba is aan hem te danken.

Dus, nu of nooit naar Cuba?

Op dit moment zal het land het verlies van Fidel Castro moeten verwerken en is het wellicht niet het juiste moment. De mensen zijn wel ontzettend blij met de inkomsten van toeristen en het toerisme zal alleen maar aantrekken. Wil je nog een beetje rustig door de steden dwalen en alleen met locals op het strand liggen? Dat kan nu nog prima en vooral in het oosten.
De veranderingen zijn natuurlijk zeer positief voor het volk zelf en westerlingen die deze veranderingen ‘jammer’ vinden snappen het in mijn ogen niet. Het land heeft toch ook recht op zijn veranderingen? Het zal in mijn ogen ook niet één dag veranderen.

Cuba heeft zoveel te bieden, de prachtige natuur in Viñales of de historie in Havana. Dit zal al helemaal niet zomaar verdwijnen. Dus die haast is in mijn ogen helemaal niet nodig, al is het wel fijn als het land niet helemaal overspoeld is met toeristen.

Wat denk jij, nu naar Cuba voor het ‘te laat’ is?